Süt fiyatının nasıl belirlendiÄŸini, süt fiyat oluÅŸumunun geçmiÅŸ yıllardaki seyrini, süt üretim deÄŸer zincirini, bu zincirin halkalarının genel karakterini, fiyata karar veren mekanizmada yer alan aktörlerin kimler olduÄŸunu, üreticiden tüketiciye süt ve süt ürünleri süreçlerini ve maliyetlerde yaÅŸanan anormal yükselmeleri detaylı bir ÅŸekilde öğrenmeden süt konusunda analiz yapabilmenin mümkün olmadığını vurgulayan Bayraktar, “Bu gerçeÄŸe raÄŸmen, son zamanlarda bazı çevrelerce süt fiyatları hakkında yapılan tartışmalar ve eleÅŸtiriler üreticilerimizi derinden üzmektedir. Kamuoyunu doÄŸru bilgilendirmek ve vatandaÅŸlarımıza gerçekleri duyurmak amacıyla Türkiye Ziraat Odaları BirliÄŸi olarak bazı bilgileri kamuoyuyla paylaÅŸmamız gerektiÄŸine inanıyoruz” dedi.

“Girdi fiyatları artarken süt fiyatı sabit kaldı”
“ÇiÄŸ süt fiyatı, 2018 yılından beri enflasyon yükselecek endiÅŸesiyle bütün üyeleri Kamu tarafından oluÅŸan ‘Gıda ve Tarımsal Ãœrün Piyasaları Ä°zleme ve DeÄŸerlendirme Komitesi’ tarafından belirleniyordu ama bu fiyat ‘Ulusal Süt Konseyi’ (USK) tarafından açıklanıyordu” diyen Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“2020 yılı Ocak-Aralık döneminde yem fiyatları yüzde 41,7 arttı. İşçilik, elektrik, mazot gibi her türlü girdiye zam yapıldı. Fakat üreticinin sattığı çiÄŸ süt fiyatları bir yıl boyunca yani 12 ay süreyle sabitlendi.
2021 yılı Ocak-Temmuz ayları arasındaki süreçte ise üreticilerin en önemli girdisi olan yem fiyatları yüzde 25 arttı. Ancak buna rağmen çiğ süt fiyatları 6 ay süreyle brüt 2 lira 80 kuruş olarak sabitlendi.
ÇiÄŸ süt fiyatı, Temmuz-Aralık 2021 tarihleri arasında brüt 3 lira 20 kuruÅŸ olarak belirlendi. Aynı dönemde yem fiyatları yüzde 48 oranında arttı. 
Ãœreticiler de bunun üzerine; ‘bu düşük fiyatlara müdahale etmezseniz damızlık hayvanlar kesime gider, bunun sonucunda tüketiciler yüksek et ve süt ürünleri tüketmek zorunda kalır, üreticiler üretimi bırakır. Neticede dışa bağımlı bir ülke oluruz, kendi üreticilerinize verilmeyen paraları yabancı ülke üreticilerine vermek zorunda kalırsınız’ diyerek yetkilileri bu duruma müdahale etmeye davet etti.
Bu davete uyan BirliÄŸimizin de içinde olduÄŸu süt üretici örgütleri 24 Kasım 2021 tarihinde, ‘süt fiyatlarının neden artırılması gerektiÄŸi konusunda’ kamuoyuna ortak açıklama yaptı.
Süt üreticilerinin maliyetlerinin yüzde 60-65’ini yem oluÅŸturuyor. ÇiÄŸ süte yapılan ve bazı çevreler tarafından ‘fahiÅŸ’ olarak nitelenen yüzde 47’lik zam, daha hayata bile geçmeden yani son 2 haftada süt yemi fiyatlarına yüzde 24,4 oranında zam yapıldı. Bu zamla birlikte ocak ayından beri yani yaklaşık bir yılda yapılan zam yüzde 93,4’e kadar yükseldi
ÇiÄŸ süte yapılan yüzde 47’lik zammın geri alınmasını gündeme getiren bazı çevrelere de ‘çiÄŸ süt zammının hayata geçirileceÄŸi tarih olan 8 Aralık’tan önce, birçok market, mandıra ve süt iÅŸleyicisinin süt ve süt ürünleri fiyatlarına aşırı zam yaptığını’ da hatırlatmak isterim.”

“Bu artışlara kim dur diyecek,  üretici ve tüketicilerin zarar görmesine nasıl engel olacağız?”
“BirliÄŸimizce üç marketin sanal maÄŸazalarından derlediÄŸimiz birçok markaya ait süt ve süt ürünlerinin 25 Kasım ile 16 Aralık 2021 tarihli fiyatlarına bakıldığında, beyaz peynirde yüzde 95’e varan oranlarda, kaÅŸar peynirinde yüzde 62’ye varan oranlarda, günlük pastörize sütte yüzde 60’a varan oranlarda, yoÄŸurtta yüzde 81’e varan oranlarda, tereyağında yüzde 117’ye varan oranlarda, uzun ömürlü UHT sütte ise yüzde 147’ye varan oranlarda fiyat artışları olduÄŸu görülmektedir.
Bir yerlerde fahiÅŸ fiyat artışı arıyorsak önce sanayicilere ve marketlere bakmamız lazım. Bu artışlara kim dur diyecek,  üretici ve tüketicilerin zarar görmesine nasıl engel olacağız? Asıl buna kafa yormamız lazım.
Ãœretimi ayakta tutamazsak 2022 yılında et ve süt fiyatlarında çok daha fazla artış yaÅŸanacaktır. Ä°thalatında daha pahalı olduÄŸu düşünüldüğünde tüketicilerimizin et ve süt ürünlerine kolayca ulaÅŸması mümkün olmayacaktır. Ãœretimi desteklemezsek zor günler yaÅŸayacağız. Bu sektörde stokçuluk artacaktır.”

“Süt üreticisi üretime devam edebilmek için bir litre süt sattığında bir buçuk kilo yem alabilmelidir”
“Bilim adamlarımız bir çiÄŸ süt üreticisi bir litre süt sattığında 1,5 kilo yem alabilmelidir diyor. Buna ‘süt/yem paritesi’ (alım gücü) denilir. Yani sürdürülebilir bir süt hayvancılığı için ideal parite 1,5’tir” diyen TZOB Genel BaÅŸkanı açıklamasına şöyle devam etti:
“Ãœreticimiz eline geçen net fiyatla 2021 yılının ocak ayında 1,12 kilo yem alabildi. Parite kasım ayında 0,82’lere kadar düştü. Böyle düşük bir parite, damızlık hayvan kesimlerini hızlandırdı. Bu nedenle USK toplanarak çiÄŸ süt fiyatını brüt 3 lira 20 kuruÅŸtan, brüt 4 lira 70 kuruÅŸa çıkardı. 
Fakat hammaddede yüzde 60 dışa bağımlı olduğumuz ve dolara bağlı olarak sürekli artan yem fiyatları o kadar fazla yükseldi ki, Konsey tarafından belirlenen 4 lira 70 kuruşluk brüt fiyat daha hayata geçmeden anlamını yitirdi. Üreticinin üretmeye devam etme hevesi kursağında kaldı.
Öte yandan yem sanayicileri dolar böyle arttıkça fiyat oluşturmakta zorlandıklarını, aldıkları malı aynı fiyattan yerine koyabilmek için yeme zam yapmak zorunda kaldıklarını, bu zamların daha da devam edebileceğinin uyarısında bulundu.
USK’nın belirlediÄŸi 4 lira 70 kuruÅŸ brüt fiyattır. Ãœreticinin eline toplama, soÄŸutma, borsa tescil ücretleri gibi masraflar çıkıldıktan sonra yaklaşık 4 lira 40 kuruÅŸ ile 4 lira 50 kuruÅŸ arası bir fiyat geçecektir. 
Süt yeminin aralık ayı itibariyle 4 lira 60 kuruÅŸ olduÄŸunu düşünecek olursak süt/yem paritesi 0,96-0,97 seviyesinde olacaktır. Yani üreticilerimiz 1,5 paritenin çok altında bir pariteyle karşı karşıya kalacaktır. 
29 Kasım 2021 tarihinde belirlenen ve 8 Aralık 2021 tarihinden sonra yürürlüğe giren çiÄŸ süt fiyatı, yıllardan sonra ilk defa Ulusal Süt Konseyi’nde, üretici, kamu ve sanayici temsilcileri tarafından belirlendi. 
Ãœstelik açıklanan fiyata, henüz belirlenmemiÅŸ asgari ücret zammı da eklenmedi. Fiyat tamamıyla maliyetler dikkate alınıp, pazarlık yapılarak belirlendi.”

“Süt üreticisinin ya aldığı yem fiyatları düşürülmeli ya da sattığı süt fiyatları artırılmalıdır”
Bayraktar, Türkiye Ziraat Odaları BirliÄŸi’nin ve üreticilerin sürekli olarak süt konusunda yapmış olduÄŸu uyarıları ise şöyle sıraladı:
“Sanayide içme sütü, yoÄŸurt, peynir gibi süt ürünlerine dönüştürülerek sofralarımıza gelen çiÄŸ süt, günün 24 saati yoÄŸun emek sarf eden üreticilerimiz tarafından bin bir zorluklarla üretilmektedir. 
Süt üreticisinin sürekli artan yem başta olmak üzere diğer masraflarına karşılık sattığı süt fiyatının sabitlenmesi ekonominin kurallarıyla bağdaşan bir durum değildir.
Süt üreticisinin ya aldığı yem fiyatları düşürülmeli ya da sattığı süt fiyatları artırılmalı, bu da 1,5 pariteyle sağlanmalıdır. Bu sağlanmazsa damızlık hayvanlar kasaba gidecek, tüketiciler üretilemeyen süt nedeniyle çok yüksek fiyatlardan süt ve süt ürünleri yiyecek, ithal süttozu ile süt ürünlerini tüketmek zorunda kalacaktır. Döviz kurunun sürekli yükseldiği düşünülecek olursa, ithal ürünlerin de ucuza alınamayacağı aşikardır.
Sürecin bir diÄŸer hazin tarafı ise; süt hayvanları kesilince, besilik hayvan da üretilemeyecek, bu durumda da tüketicinin gündemini fahiÅŸ kırmızı et fiyatları iÅŸgal edecektir.”

“Tarım bir milli güvenlik meselesidir”
“2008 yılında da benzer sorunları yaÅŸadık ve ülke olarak canlı hayvan ve et ithalatına 9,2 milyar dolar harcadık” hatırlatması yapan Bayraktar, “Bugün gelinen noktada bu ürünlere o dönemdeki kadar kolayca ulaÅŸamayacağımız aÅŸikardır. Çünkü döviz kuru sürekli artıyor, ülkeler arz güvencesini saÄŸlamak için stoklayıcı bir politika izliyor. Neticede cebimde param var dediÄŸimizde bile o ürünü alamayabiliriz” dedi.
Bayraktar, “Tarım bir milli güvenlik meselesidir. Ãœretimi canlı tutmalı, üreticileri memnun etmeli, üretimde sürdürülebilirlik için üreticilere her türlü desteÄŸi vermeliyiz” diyerek açıklamasını bitirdi.